İş Hayatı
İş yerlerinde mobbing davranışlarının önlenmesinde kurumsal eğitim önemli bir rol oynar. Bu eğitimler, çalışanlara mobbingin ne olduğunu, belirtilerini tanımayı, nasıl önleyebileceklerini ve nasıl raporlayabileceklerini öğretir. Ayrıca işyerindeki etkili iletişim, iş birliği ve takım çalışması becerilerini geliştirmek için bazı özel fırsatlar da sunar.
Zaman zaman “grup zorbalığı" olarak da adlandırılan mobbing, bir kişiyi hedef alan insan grupları tarafından uygulanan aşağılama ve saldırganlık gibi zararlı davranışları içerir. Mobbing, hem hedef çalışan hem de işletme üzerinde ciddi etkilere yol açabilir. Kavram belirtilerini tanımak ve bu olumsuz davranışları önlemek, sağlıklı bir çalışma ortamını desteklemek adına önemlidir. Alınabilecek önlemler, iş yerindeki toksik davranışları ve çatışmaları en aza indirgemeye ve çalışanların refahını artırmaya yardımcı olabilir.
İş yerinde mobbing, zorbalığa benzeyen bir olgu olmasına rağmen temel farkı, genellikle mağdurun bir grup tarafından hedef alınmasıdır. Bir kişinin kasıtlı olarak bir grup insan tarafından hedef alınarak örgütten dışlanma amacıyla sistematik olarak aşağılanması, küçümsenmesi ve tehdit edilmesi durumunu ifade eder. Bu tür zorbalık, genellikle mağdurun itibarının zedelenmesine, ciddi travmalara, sağlık sorunlarına, mali sıkıntılara ve sonunda iş kaybı yaşamasına yol açabilir. Hem mağdurun hem de iş yerinin verimliliği üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir ve uzun vadeli sonuçları olabilecek bir sorun olarak kabul edilir.
"Mobbing”, İsveçli psikolog ve psikiyatrist Heinz Leymann tarafından 1970'lerde geliştirilen bir kavramdır. Leymann, iş yerinde yaşanan sistematik ve sürekli zorbalık, taciz ya da saldırıların oluşturduğu fenomeni tanımlayabilmek adına bu terimi kullanmıştır. Mobbing terimi, İsveççe bir kelime olan "mobba"dan türetilmiştir.
Heinz Leymann, iş yerinde mobbingin insanlar üzerindeki olumsuz etkilerini inceleyerek bu tür zorbalık olaylarının ciddi sonuçlar doğurabileceğini ve çalışma ortamındaki psikolojik şiddetin bireylerin sağlığına zarar verebileceğini belirtmiştir.
Bu terim zamanla iş yerindeki zorbalık ve taciz durumlarını tanımlamak için yaygın olarak kullanılan bir hale gelmesinin yanı sıra işyerlerinde insanların psikolojik sağlığını korumak ve sağlıklı bir çalışma ortamını teşvik etmek amacıyla önlem alınması konusunda teşvik etmiştir. Mobbing, birçok ülkede yasalara ve işyerlerinin politikalarına dahil edilen bir sorun haline gelmiştir.
Mobbingin iş yerlerinde ortaya çıkmasının birçok nedeni bulunur. Zorbalığın kaynağını anlamak için aşağıda sınıflandırılabilecek bazı olası nedenlere odaklanabiliriz:
• Ön yargı
Ön yargı, iş yerinde mobbingin en yaygın nedenlerinden biridir. Maalesef ki, mağdurlar cinsiyetleri, yaşları, ırkları, cinsel tercihleri veya dini inançları nedeniyle hedef alınır. Bununla birlikte, iş yerindeki zorbalar genellikle farklılıklara tahammülsüz bir tutum sergileyebilirler ve ayrımcılık yapma eğilimindedirler. Engeli veya tıbbi açıdan sorunu bulunan kişiler de mobbingin hedefi olabilirler. Mobbing davranışlarının kökenlerinden biri iş yerinde farklılıkların hoş görülmediği veya anlaşılmadığı bir ortamın varlığıdır. Bu nedenle iş yerlerinde hoşgörü, eşitlik ve çeşitliliğe saygıyı teşvik etmek, mobbingin önlenmesinde önemli bir adımdır.
• Statükonun sürdürülmesi
İş yerinde zorbalık veya mobbing uygulayanlar için bir başka motivasyon kaynağı olabilir. Bu, genellikle bir çalışanın diğerlerinden daha üstün performans göstermesi veya işletme içinde değişiklikler önermesi durumunda meydana gelebilir. Zorbalar, mevcut durumu ve konumlarını koruma amacıyla, kendilerini tehdit altında hissettiklerinde mobbing davranışlarına başvurabilirler. İş yerinde açık iletişim ve değişim kültürünün teşvik edilmesi, bu tür motivasyonların olumsuz etkilerini azaltabilir.
• Kıskanç takım arkadaşları
İş yerinde mobbing konusunda sıklıkla karşılaşılan diğer bir dinamik de budur. Mobbing mağdurları genellikle yüksek niteliklere ve yeteneklere sahip profesyonellerdir. Dolayısıyla bu durum onları zorbalıkların hedefi haline getirebilir. Zorba kişiler, bu başarılı meslektaşları kıskanabilir ve onları rekabetçi bir tehdit olarak görebilirler.
• Kırılganlık
Zorbalar, genellikle daha çekingen, içe dönük veya itaatkar çalışanları hedef almayı tercih ederler. Bu çalışanlar, daha özgüvenli ve iddialı meslektaşlarına göre daha savunmasız olarak algılanabilirler. Zorbalar, kendi güçsüzlüklerini veya kendilerine yönelik tehdit hislerini gizlemek ya da bazı durumların üstesinden gelmek için bu tipteki çalışanları hedef alabilirler. Bu nedenle, iş yerlerinde çalışanların hem öz güvenlerini ve öz saygılarını geliştirmeleri hem de kendilerini daha güçlü hissetmeleri önemlidir.
İş yerinde zorbalık, hem psikolojik hem de fiziksel birçok farklı biçimde kendini gösterebilir. Bu tür davranışlar, zorbanın hedeflerine ve mağdurun nasıl tepki verdiğine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin mağdur birey; ırkı, cinsiyeti, cinsel yönelimi, dini inançları veya yaşına dayalı olarak mobbinge maruz kaldığında zorbalar hem sözlü hem de fiziksel olarak saldırılarda bulunabilirler.
Mobbing kavramı yalnızca mağdur için kötü bir durum değildir, aynı zamanda tüm çalışanlar ve kurum için toksik bir çalışma ortamı yaratır. Elbette mobbingin en yıkıcı etkileri mağdur üzerindedir. Haftalarca veya aylarca süren bu zorbalık, bu kişi ya da kişilerin öz güvenini ciddi şekilde sarsabilir. Depresyon veya anksiyete benzeri ruh sağlığı sorunlarına neden olabileceği gibi fiziksel sağlık üzerinde de olumsuz etkilere yol açabilir. Mobbing nedeniyle uyku problemleri, bağışıklık sistemi zayıflığı ve mide ağrıları gibi fiziksel semptomlar da ortaya çıkabilir. Ayrıca mobbing, mağdurların mesleki itibarlarına zarar verebilir, çünkü çevrelerinde dolaşan dedikodular ve iftiraların hedefi olabilirler.
Mobbinge karşı ne yapabileceğiniz konusunda size yardımcı olabilecek trendleri vermek yerine hemen uygulamaya başlayabileceğiniz somut çözümlerden bahsedelim.
• Açık iletişim sağlayın
İş yerindeki mobbingin etkili bir şekilde önlenmesi için resmi politikaların benimsenmesi son derece önemlidir. Günümüzde pek çok ülke, nefret suçlarını ele almak için bazı yasalar geliştirmişlerdir. Bu tür davranışları iş yerlerinde açıkça yasaklayan bir dilin kullanılması, kuruluşlar için temel bir gerekliliktir. Bu politikalar, iş yerlerinde sağlıklı ve destekleyici bir çalışma ortamı oluşturmak için atılması gereken önemli adımlardandır.
• Dikkat edin
Rekabetin yoğun olduğu iş ortamlarında, özellikle kaynakların sınırlı olduğu durumlarda iş yerinde mobbing ve zorbalığın artma eğiliminde olduğunu kabul etmek önemlidir. İş birliği, akran destek ve hem grup hem de bireysel başarıların teşvik edildiği kapsayıcı çalışma ortamlarının oluşturulması, iş yerinde farklı çalışanları hedef alan mobbingi dengelemenin ve hatta önlemenin etkili yollarıdır. Bu sayede iş yerinde daha sağlıklı ve destekleyici bir atmosfer oluşturulabilir.
• Proaktifliğe önem verin
Liderler, iş yerinde mobbingin varlığını işaret eden belirtileri, özellikle de kadınlar ve diğer azınlık gruplarına yönelik saldırgan davranışları tanımalı, bunlara duyarlı olmalı ve buna karşı bir b planı geliştirmelidir. Liderler, üstün yetenekli çalışanların "sorunlu", "ekip oyuncusu olmayan" veya "sadece kendi çıkarlarına odaklanan" olarak yanlış bir şekilde etiketlendiği söylentilere ya da ön yargılara inanmamalıdır.
• Kahraman olun
Kulağa klişe gelmiş olabilir, ancak gerçekten de en zor olanı sessiz kalmamaktır. Zorbalığa tanık olursanız veya maruz kalırsanız sessiz kalmamalısınız. Bir kişi zorbalık yaptığında ve cezasız kalırsa, bu davranışın teşvik edildiğini unutmamak önemlidir. Ayrıca, güvenilir iletişim kanalları oluşturmayı deneyin. Özellikle arkadaşlık ve mentorluk programları gibi yardım kaynaklarına sahip olun. Bu sayede çalışanlar sorunlarını kimle paylaşacaklarını bilirler.
Unutmayın ki, beğenilseniz de beğenilmeseniz de başkalarına örnek olabilecek bir rol modelsiniz. Çalışanlarla açık iletişim kurun. İş yeri atmosferi, ortamı ve işlerin nasıl gittiği hakkında sorular sormaktan çekinmeyin. Bu iletişimi denetçilerle de sürdürün. Açık iletişimi ve gerekirse müdahaleyi teşvik edin. Herkes, değişimin bir parçası olabilir.
Enocta Katalog’da yer alan “Takım İletişimi ve İş Birliğini Teşvik Etmek" eğitimi, takım üyeleri arasındaki iletişimi güçlendirir. Daha açık, etkili ve düşünce paylaşımına dayalı iletişim, çalışma ortamındaki anlaşmazlıkları azaltır ve iş süreçlerini daha verimli hale getirir. Ayrıca, ekibe olası sorunları birlikte çözme ve iş birliği yapma becerileri kazandırır. Kısacası daha sağlam bir takımın oluşturulmasına ve daha iyi sonuçlar elde edilmesine katkı sağlar.
Teknolojideki yenilikler ve değişen iş ortamları, proje yöneticilerinin rollerini ve hedeflerini dönüştürüyor. Bu dönüşümle birlikte Project Management Institue (PMI), Project Management Professional (PMP) sertifika sınavının içeriğini bu yılın başında değiştirdi.
Öğrenme şeklimizin kişiliğimize, beynimizin çalışma şekline, bulunduğumuz ortama ve kültüre bağlı olduğunu biliyor muydunuz?
Kişisel liderlik, yaşamın her alanında bireysel olarak bir üst noktaya çıkmamızı sağlayan en önemli yeteneklerden. Bu yeteneğin içinde bulunduğumuz dönemde aldığı kritik hal, hayatımızın direksiyonuna nasıl geçeriz gibi birçok soruya yanıt bulduğumuz webinarımızda, Kemal İslamoğlu bizlerle buluştu.
