Genel
Kişilerarası iletişimde temel iletişim becerileri, insanların etkili ve anlamlı bir şekilde iletişim kurmalarını sağlayan önemli yeteneklerdir. Bu beceriler sayesinde bireyler arasındaki ilişkileri güçlendirmek, sorunları çözmek, anlayışı artırmak ve iş birliği yapmak kolaylaşır.
İletişim, ortak bir anlayışa ulaşmak için işaretler, ifadeler, semboller başta olmak üzere sözler veya herhangi bir faaliyet yoluyla başkalarına görüşlerimizi ifade etme eylemidir. Bir kişi veya bir grup insanla iletişim kurabiliriz. Ancak yaşanan bazı engeller, alıcıya ulaşan mesajın kalitesini etkileyebilir. Bazen gönderilen mesaj alıcı tarafından doğru yorumlanmayabilir. Bu yazıda, iletişim engellerini aşmak için atılacak adımlara değineceğiz.
İletişim engelleri, bir kişinin başka bir kişiyle etkili bir şekilde iletişim kurmaya çalışırken karşılaşabileceği engeller veya zorluklar olarak tanımlanabilir. Bu engeller, iletişim sürecinde birisini yanlış tanıtabilecek ya da başkalarından uzaklaştırabilecek herhangi bir şey olabilir. Bu süreç, bir gönderici, alıcı ve mesaj içerir.
İletişim engellerini hızlıca çözümleyebilmek adına aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz:
- Empati Kurun:
Karşınızdaki kişinin bakış açısını anlamaya çalışarak empati kurun. Onun duygularını ve ihtiyaçlarını anlamak, iletişimi çok daha anlayışlı biçimde yönlendirmenizi sağlar.
- Anlamı Doğrulayın:
Konuyu anladığınızı teyit etmek için sorular sormaktan çekinmeyin. Yanlış anlamaları en aza indirmek için iletişimdeki ayrıntıları netleştirmek ideal bir hamledir.
- Açık İletişime Yönelin:
Sorunları anlık olarak ortaya koymaktan hiçbir zaman çekinmeyin. İletişim engellerini açıkça ifade ederek, sorunun çözümü için adım atmış olursunuz.
- Aktif Dinleme Yapın:
Karşıdakinin söylediklerini dikkatli dinleyin. Yalnızca duyduğunuzu değil, ne denilmek istediğini anlamaya çalışın. Bu, iletişimdeki anlaşmazlıkları çözmek için önemlidir.
- Doğru Kanalı Kullanın:
İletişimi desteklemede uygun iletişim kanalını seçmek önemlidir. Bazen yüz yüze görüşme daha etkili olabilirken bazen yazılı ya da dijital iletişim daha iyi olabilir.
- Profesyonel Yardım Alın:
Çözüm sürecini hızlandırmak adına ihtiyaç halinde bir üst yönetici ya da uzman yardımı almaktan çekinmeyin.
- Esnek Olun:
Esnek yaklaşımlar ve alternatif çözüm yolları aramak, iletişim engellerini aşmanızı sağlar.
İletişim engelleri başkalarının bilgilerini, düşüncelerini ve fikirlerini iletmek için kullandıkları mesajları doğru bir şekilde almamızı ve kabul etmemizi engelleyen şeylerdir. İletişim engellerine örnek olarak aşırı bilgi yüklemesi, seçici algılar, çalışma ortamındaki dedikodular, semantik, cinsiyet farklılıkları vb. verilebilir.
İletişim engelleri, iletişim sürecini zorlaştıran faktörlerdir. Bu engelleri tanımlamak ve anlamak, iletişimin etkili bir şekilde gerçekleşmesine destek olur. Örneğin yaşanan engellerin farkında olmak, olası anlaşmazlıkları veya yanlış anlamaları minimuma indirebilir. Aynı şekilde, fiziksel ya da psikolojik engelleri anlamak, iletişim sürecinin daha kapsamlı ve etkili bir şekilde yürütülmesine de yardımcı olur. İletişim engellerini beş kategoriye ayırmak mümkündür:
İletişim engelleri arasında yer alan psikolojik engeller, iletişim sürecini hem duygusal hem de zihinsel etkenler nedeniyle zorlaştıran engellerdir. Bir kişinin psikolojik durumu, fikri, bilinci, duygu, tutum ve davranışı iletişim engeline neden olabilir. İletişim kurarken kullanıcının dikkatini dağıtır. Psikolojik faktörler arasında öfke, diğer düşüncelerle meşgul olma, stres ve düşük benlik saygısı bulunur. Örneğin, dün gece başına gelen neşeli bir olaydan öfkeli ve hüsrana uğramış bir kişiye bahsetmek, ilgilenmeyebilecekleri için sorun yaratabilir. Bu türden engeller, doğru ve açık iletişimin önündeki problemleri de tetikleyerek anlaşmazlıklara neden olabilir. Ayrıca, insanların duygusal durumları iletişimi etkileyebilir ve yanlış anlamalara yol açabilir.
Bu engeller, insanların çevreleri nedeniyle iletişim sırasında karşılaştıkları çevresel zorluklardır. İletişimin fiziksel engelleri çoğunlukla gönderici ve alıcı arasındaki coğrafi uzaklıkla ilgili olabilir. Yüz yüze iletişim sınırlı olduğunda iletişimciler yalnızca sözlü iletişime güvenmelidir. Sözsüz iletişim, günlük iletişimimizin büyük bir bölümünü oluşturur. Coğrafi konum nedeniyle sözsüz iletişim kurma yeteneği olmadan iletişim sürecinde fiziksel bir engel oluşturulur.
Fizyolojik engeller iletişim sürecini oldukça zorlaştıran ya da etkileyen hem bedensel hem de fiziksel faktörlerdir.
• İşitme Engelleri: İşitme problemleri veya işitme kaybı gibi sağlık sorunları, insanların konuşulanları anlamalarını zorlaştırabilir. Bu tür engeller, doğrudan iletişimde yanlış anlamalara ve iletişim kopukluklarına neden olabilir.
• Görme Engelleri: Görme bozuklukları ya da görme kaybı, yazılı materyalleri okuma veya vücut dilini gözlemleme gibi iletişim yollarını büyük ölçüde etkileyebilir.
• Ses Engelleri: Ses tonu, akıcılık veya ses kontrolünü sağlamada yaşanan sorunlar iletişimi olumsuz etkileyebilir. Bu da karşıdaki kişinin konuşulanı yanlış anlamasına veya bilgiyi eksik almasına sebep olabilir.
• Konuşma Engelleri: Konuşma güçlüğü, dil bozuklukları veya konuşma akıcılığındaki sorunlar, iletişim sırasında anlaşılabilirliğin önüne geçebilir.
• Motor Engelleri: El, kol hareketleri gibi bazı motor becerilerdeki sınırlamalar, jest ve mimikler özelinde vücut dili unsurlarına etki edebilir. Bu da sağlıksız bir iletişim oluşmasına neden olur.
• Nörolojik Engeller: Beyin yaralanmalarından nörolojik bozukluklara kadar pek çok önemli sağlık sorunu dil işleme ya da anlama yeteneğini olumsuz etkileyebilir.
• Yorgunluk ve Sağlık Sorunları: Yorgunluk, ağrı veya genel sağlık sorunları iletişim yeteneğini minimum düzeye indirebilir. Kişi, iletişim kurma gücünü kaybedebileceğinden iletişimde anlaşılabilirlik düşebilir.
Bir dil engeli, karışıklığa veya anlama güçlüğüne neden olan herhangi bir dilsel sınırlamadır. Dildeki küçük bir değişiklik, insanlar arasında devasa yanlış anlamalara yol açabilir. Bu engelleri aşabilmek için iletişim kurarken sade bir dil kullanılması tavsiye edilir. Örneğin; farklı dilleri ve lehçeleri konuşan insanlar ya da kekemelik gibi problemler dil engelleri olarak gösterilebilir.
Bu engel, bir kişinin iletişim sürecine dahil olan bir özneye veya herhangi bir kişiye karşı mevcut duygu ya da tutumlarından kaynaklanabilir. İletişimin duygusal veya psikolojik engelleri hem göndericide hem de alıcıda görülebilir. Bu engeller farklı etkenlerden dolayı oluşabilir. Bunlar; kişinin egosu, ön yargısı, kişiye karşı mevcut duyguları, öz imajı, açık/kapalı fikirli zihniyeti, statüsü olarak sayılabilir. (Genellikle işyeri çatışmalarında sıklıkla görülür.)
Engellerin nedeni, farklı iletişim tarzları, yanlış iletişim, dinleyememe, kişiyle daha önceki bir deneyimden kaynaklanan ileriye yönelik duygular veya sorunlardan kaynaklı olabilir. Etkili bir iletişimin gerçekleşebilmesi için hem göndericinin hem de alıcının mesaja açık olması gerekir. Duygusal ve tutumsal engeller genellikle iletişim kanalının önüne geçer. Duygusal sıkıntı, yanlış anlamalara veya kişinin aktif olarak dinleyememesine yol açabilir. Bu engeller genellikle stresli durumlarda ortaya çıkar ve sıklıkla çalışma ortamlarında görülür.
Aşırı güven, kötü yönetim, motivasyon eksikliği ve davranış gibi birbirinden farklı nedenlerden ortaya çıkabilir. Tutum engelleri, insanların başkalarıyla etkili bir şekilde iletişim kurmasının önüne geçer. Bu durum, bir kişinin başka bir kişiyi yanlış değerlendirmesine ve görmezden gelmesine neden olabilecek anlayış eksikliğinden kaynaklanabilir. Aslında saygılı, kibar ve hoş davranışlar, artan satışlar ve üretkenliğe katkıda bulunarak çalışma alanında yükselmenize yardımcı olur.
İş dünyasında, bu tür yanlış iletişimin sonuçları birçok problemi de beraberinde getirir. Krizlerde doğru mesajı doğru kişilere iletememek, geri dönülmez sonuçlara sebebiyet verebilir. Acil durumlarda gönderilmemiş bir rapor veya yanlış yorumlanmış bir not, kafa karışıklığına ve hüsrana yol açabileceği gibi üretkenlik, katılım ve gelirde de kayıplara neden olabilir. İşletmeler bu yanlış iletişimlere neden olan engelleri ortadan kaldırmakta başarısız olduklarında, olumsuz yansımalar elbette çoğalır. Günümüzde pek çok yönetici sık sık yaşanan iletişim kopukluklarının çalışma ortamlarının en önemli sorunlarından biri olduğunu dile getirir.
Etkili bir lider ve uyumlu bir şirket olmak için iletişim ve bilgi dağıtımı konusu kuruluşunuzun uzun vadeli başarısında önemli bir rol oynar. Tanımladığınız iletişim engellerini aşmanın birkaç yolu vardır. Ancak unutmayın, iletişimdeki her engeli aşmanız elbette mümkün değildir. Her çalışan benzersizdir, çeşitli bakış açılarına sahiptir ve başkalarıyla farklı şekilde etkileşime girer, bu nedenle her iletişim sorununu çözmek imkânsız bir başarıdır. Bunun yerine hedefiniz, zorlukları olabildiğince en aza indirmeye çalışmak, net bir çaba sarf etmek ve iletişiminizi düzene sokmanın yollarını bulmak olmalıdır. İite işyerindeki iletişim engellerini aşmak için size rehberlik edecek birkaç tüyo:
Kuruluşunuz genelinde yalnızca potansiyel kültürel farklılıklar ya da dil engelleri gibi zorluklarla karşılaşmayacak, aynı zamanda iş gücünde farklı kuşaklardan çalışanlarla bir arada çalışmaktan kaynaklı da bazı sorunlarla yüzleşmeniz olacaktır.
Söz konusu iletişim olduğunda her çalışanın değişen tercih ve beklentileri olacaktır, bu da şirketinizin aralarından seçim yapabileceği seçeneklere sahip olması gerektiği anlamına gelir. Her neslin ihtiyaçlarını anlamak, iletişimi uygun şekilde uyarlamanıza ve engelleri önlemenize yardımcı olacaktır.
Çalışanlardan geri bildirim toplamak, kuruluşunuzda farklı nesillerden kişiler ve kültürel farklılıklar olduğu için bilgileri etkili bir şekilde nasıl dağıtacağınızı anlamaya başlamanın kolay bir yoludur. Bu sayede herkes anketleri yanıtlamasa veya düşüncelerini paylaşmasa da iyi bir örneklem büyüklüğü elde etmiş olacaksınız ve neyi daha iyi yapmanız gerektiğini anlamanız kolaylaşacaktır. Bu, iletişim becerilerini geliştirmek ve gerektiğinde düzeltmeler yapmak açısından gerçekten değerli bir fırsattır. Geri bildirim, açık ve olumlu şekilde sunulmalıdır, bu sayede çalışanlar özgürce kendilerini ifade edebilir ve iletişim yetkinliklerini sürekli olarak iyileştirebilirler. Geri bildirim toplama süreci, çalışanların duygusal zekalarını geliştirmelerini, anlayışlarını artırmalarını ve iş birliği becerilerini pekiştirmelerini destekler.
İşletmenizde her an paylaşılan, tartışılan çok sayıda mesaj, iletişim ve bilgi olsa da iletişimdeki engelleri ortadan kaldırmaya destek olan temel etken tutarlılıktır. İletişimde tutarlılık, iletişim mesajlarının zamanla ve farklı platformlarda aynı temel mesajı iletmeyi sürdürmesi anlamına gelir. Tutarlılık, iletişimin etkili olmasını sağlayan, güvenilirlik, anlaşılabilirlik ve marka kimliği gibi faktörleri destekleyici bir özelliktir.
Mesajlarınızı, nasıl alındıklarını ve nasıl gönderildiklerini özelleştirmek, kuruluşunuzdaki herkesle bağlantı kurmak için çok önemlidir. Bu, doğru zamanda, doğru kişilerle alakalı daha fazla kişiselleştirilmiş bilgiye ihtiyacınız olduğu anlamına gelir. Ayrıca, bu bilgileri insanların istediği şekilde - ses, video, metin, resimler vb.- iletmeniz gerekir. Bu nedenle, elinizden gelen en iyi şekilde, bilgileri çalışanlarınızın bireysel olarak nasıl algıladıklarına göre kişiselleştirin ve bölümlere ayırın.
Çalışanlarla iletişimi daha çevik hale getirmek için düzenli ve açık iletişim kanalları oluşturmanın yanı sıra dijital araçları da etkin bir şekilde kullanmak önemlidir. Esnek geri bildirim mekanizmaları kurarak çalışanların görüşlerini kolayca iletmelerine olanak vermek, hızlı karar verme süreçlerini de önemli düzeyde destekler. Ayrıca, düzenli toplantılar ve günlük kısa bilgi paylaşımlarıyla takım üyelerinin kendilerini güncellemesini sağlayarak iletişimi daha çevik biçimde yönlendirebilirsiniz.
Çalışanlarla mobil öncelikli iletişime geçmek, günümüz dünyasında etkili iletişimi desteklemek için önemlidir. Mobil uygulamalar veya mesajlaşma platformları aracılığıyla çalışanlarla anlık iletişim kurarak bilgi akışını hızlandırabilir, güncel gelişmeleri anlık paylaşabilir ve çeviklik kazanabilirsiniz. Bu yaklaşım, çalışanların her konumdan ve her zaman diliminde iletişime erişebilmesini sağlayarak esneklik ve iş birliği düzeyini artırabilir. Ayrıca, mobil iletişim sayesinde anketler gibi geri bildirim toplama süreçlerindeki etkileşimli araçlarla çalışanların görüşlerini anında alabilir ve ihtiyaçlara daha hızlı çözüm üretebilirsiniz.
Zorlukları aşıp, iletişimde fark yaratmak artık sizin elinizde. İletişim sanatı, yaşamın her alanında büyük bir rol oynar. Enocta Katalog’ta yer alan ‘Temel İletişim Becerileri’ eğitimi iyi ilişkiler kurma gücünü artırarak sağlıklı iletişim kurma yetenekleri kazanmanıza yardımcı olabilir. İletişim becerileri, iş, aile, arkadaşlık başta olmak üzere daha birçok alanda etkili iletişim sağlamanın anahtarıdır. Bu becerileri geliştirerek duygularınızı ifade etme, anlatmak istediklerinize netlik kazandırma ve anlayışlı dinleme gibi yeteneklerinizi de pekiştirirsiniz.
Teknolojideki yenilikler ve değişen iş ortamları, proje yöneticilerinin rollerini ve hedeflerini dönüştürüyor. Bu dönüşümle birlikte Project Management Institue (PMI), Project Management Professional (PMP) sertifika sınavının içeriğini bu yılın başında değiştirdi.
Öğrenme şeklimizin kişiliğimize, beynimizin çalışma şekline, bulunduğumuz ortama ve kültüre bağlı olduğunu biliyor muydunuz?
Kişisel liderlik, yaşamın her alanında bireysel olarak bir üst noktaya çıkmamızı sağlayan en önemli yeteneklerden. Bu yeteneğin içinde bulunduğumuz dönemde aldığı kritik hal, hayatımızın direksiyonuna nasıl geçeriz gibi birçok soruya yanıt bulduğumuz webinarımızda, Kemal İslamoğlu bizlerle buluştu.
