Genel
Bilişsel esneklik ve eğitimde oyunlaştırma, öğrenme süreçlerini iyileştirmek ve öğrencilerin becerilerini artırmak için birbirine sıkı bir şekilde bağlıdır. Bilişsel esneklik, değişen koşullara uyum sağlama ve esnek düşünme yeteneğini içerir. Oyunlar, genellikle öğrencilere farklı senaryolarla başa çıkma ve problem çözme becerilerini geliştirme fırsatı sunar. Oyunlaştırma, öğrencilere çeşitli görevleri yerine getirirken farklı stratejiler kullanma ve alternatif çözüm yollarını keşfetme şansı tanır.
Hiçbir zaman aynı anda birden fazla yüksek riskli görevle rahatlıkla başa çıkabilen bir iş arkadaşıyla çalıştınız mı? Peki ya son teslim tarihinin baskısı altında hızla yeni bir fikir ortaya koyabilen bir kişiyle karşılaştınız mı? İşte tüm bunlar, konuyu tanımlamaya yardımcı olan örneklerdir.
Bilişsel esneklik, iş ortamında ve günlük yaşamda başarının kilit faktörüdür. Çeşitli durumlara uyum sağlamak için esnek düşünmeyi mümkün kılar. Bu esneklik hakkında daha fazla detaya yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Bazen zihinsel adaptasyon olarak adlandırılan bilişsel esneklik, beyin tarafından yeni, değişen veya beklenmeyen durumlara uyum sağlama kapasitesi ile ilişkilidir. Aynı zamanda, bir düşünce tarzından diğerine geçme yeteneğini içerir. Bu, görev değişimi olarak da adlandırılabilir.
Düşünün ki yolda yürüyorsunuz ve yön değiştirmek istiyorsunuz, bu durumda bedeninizi kaydırırsınız. Benzer şekilde, trafikte seyir halindeyken tehlikeden kaçınmak için aracınızı yeni bir şeride geçirebilirsiniz. Aynı zamanda, mevcut duruma daha uygun bir yaklaşım bulmak için düşünme sürecinizi değiştirmeyi öğrenmek de mümkündür. Bu, bilişsel esnekliğin mükemmel bir örneğidir.
İşte gerçek hayatta zihinsel esnekliği yansıtabileceğini düşündüğümüz üç farklı örnek:
• Akşam yemeğinde ne var?
• Akşam yemeği için önceden planladığınız tarife başlamaya hazırlandığınızda, pişirmeye geçmeden önce bir malzemenin eksik olduğunu fark ettiniz. Bilişsel esneklik, bu durumda sadece hayal kırıklığına uğramak yerine alternatif seçenekleri değerlendirmenize ve yeni bir tarif oluşturmanıza olanak sağlar.
• Arkadaşınızın aniden sizinle konuşmayı bıraktı.
• Bir arkadaşınız aniden sizinle iletişimi keserse bilişsel esneklik, bu davranışın ardındaki nedenleri düşünmenize olanak tanır. Onların bakış açısını göz önünde bulundurmak ve olası sebepleri geniş bir perspektiften analiz etmek, bu durumu anlamak için birçok farklı açıdan bakmanıza olanak sağlar.
• Bir yardım etkinliğinin kilit gönüllülerinden biri hastalanıyor.
• Diyelim ki bir yardım etkinliğinin önemli gönüllülerinden biri aniden hastalanıyor. Bilişsel esneklik, hızlı bir uyum sağlamak amacıyla tüm alternatifleri değerlendirmenize imkan tanır. Başka gönüllülerle iletişime geçmeyi düşünebilir ya da etkinliği mevcut gönüllülerle düzenlemenin farklı yollarını araştırabilirsiniz.
Bilişsel esneklik işyerinde hem mikro hem de makro ölçekte önemlidir. Aynı anda birden fazla kavramı dengelemenize ve bilişsel işlevinizi geliştirmenize olanak tanır. Bilişsel esnekliği günlük olarak farkında olmadan kullanırsınız. Bu, çoklu görev yaptığınızda veya görevden göreve geçiş yaptığınızda meydana gelir.
Bu aynı zamanda diğer insanlarla etkileşime girdiğinizde ve bir müşteriyle konuşmaktan diğer kişilere geçtiğinizde de olur. Zihinsel esneklik olmadan beyninizi durumdan duruma 'değiştiremezsiniz'. Bir göreve konsantre olmak ve onu yeterince yerine getirmek zor olacaktır. Verimlilik için gerekli bir bilişsel süreçtir. Geniş bir perspektifte, bireyler, aşağıdaki alanlarda düşünürken bilişsel esneklik sergiler:
• Bir endüstrideki ürün: İnsanlar, belirli bir endüstrideki ürünleri değerlendirirken bu esnekliği kullanabilirler. Beyinleri, mikro düzeydeki bir üründen makro düzeydeki endüstriye geçiş yapma yeteneği ile bu değerlendirmeyi zenginleştirebilir.
• Ekip içindeki birey: Bu esneklik, bir ekip içindeki bireyleri değerlendirirken de ortaya çıkabilir. Bu, bireylerin mikro düzeydeki kişisel nitelikleri ile makro düzeydeki ekip dinamiklerini göz önünde bulundurabilme yeteneğini içerir.
• Karmaşık bir sorunu çözerken tek adım ileri: Zihinsel esneklik, karmaşık bir sorunu çözerken adım adım ilerlerken ortaya çıkabilir. Mikro düzeydeki detaylardan makro düzeydeki genel çözüme geçiş yapabilme yeteneği, sorun çözme sürecini zenginleştirir.
Beyin, "yakınlaştırılmış" durumdan "uzaklaştırılmış" duruma geçerek bu esneklikle sorunları yaratıcı bir şekilde çözmeyi, beklenmedik durumlara adapte olmayı ve değişen koşullara uygun şekilde tepki vermeyi mümkün kılar. Bu, farklı perspektiflerden bakabilme yeteneği sayesindedir.
Bilişsel esnekliğin, zihinsel enerji talep ettiği konusunda elbette herhangi bir şüphe duymaya gerek yoktur. Bir an yürümeye yeni başlayan bir çocukla sohbetten yöneticiyle sohbet etmeye geçmenin nasıl bir duygu olduğunu hayal edin. Doğru düşünce yapısına sahip olmak ve tarzınızı farklı kitlelere uyarlamak birkaç dakika sürebilir. İki yetişkin arasında geçiş yapmak bile bireysel farklılıklarına bağlı olarak zorlayıcı olabilir.
Yakın zamanda gerçekleştirilen bir araştırmada, kapuçin ve al yanaklı maymunların problem çözme yetenekleri test edildi ve aynı test insanlar üzerinde de uygulandı. Maymunların %100'ü bir kısa yol bulup bilişsel esneklik sergiledi. Ancak insanların yalnızca %60'ı aynı başarıyı gösterdi.
Bu esnekliği uygulamak, beyninizde yeni sinir yolları oluşturabilir ve bu beceriyi geliştirebilir. Bu, farklı düşünme ve yaratıcı problem çözme yeteneğini pratiğe dökmeyi kolaylaştırır. Zor bir duruma alternatif bir bakış açısıyla yaklaşabilmeniz için bilişsel esnekliğinizi geliştirmenin bazı yollarını sizler için derledik:
Bilişsel esnekliği hayatınıza entegre etmenin bir yolu, düşük riskli adımlarla küçük deneyimlere açık olmaktır. Kendinizi, konfor alanınızın sınırları içinde kalmadan yeni durumlar ve farklı bağlamlarla tanıştırabilirsiniz.
Örneğin, favori restoranınızda yemek siparişi verirken, alıştığınız ilk tercihiniz yerine menüdeki ilk üç seçenek arasından birini seçebilirsiniz. Menünün değişip değişmediğini veya akşam için favori yemeğinizin stokta olup olmadığını düşleyin. Küçük adımlarla, esneklik pratiğine başlayarak ve zamanla diğer seçeneklere daha açık hale gelebilirsiniz. Ayrıca, yeni restoranları ve deneyimleri keşfetmeye daha meyilli de olabilirsiniz.
Bilişsel esnekliğinizi geliştirmeye başlamak için küçük adımlar atabilirsiniz, çünkü her ne kadar küçük olsa da, bu adımlar zaman içinde büyük bir etki yaratabilir.
Başkalarının deneyimlerini, süreçlerini, rutinlerini ve yöntemlerini anlamaya çalışmak, bilişsel esnekliğinizi artırmaya yardımcı olabilir. Bu, kendi çizdiğiniz yolların mutlak doğrular olmadığına dair bir perspektif kazanmanıza katkı sağlar.
Empatinizi geliştirmekte zorlanıyor musunuz? Başka birinin bakış açısından bir hikayeyi görmek için kurgu okuma deneyebilirsiniz. Ayrıca iş yerindeki diğer insanlara açık olabilir ve zorluklarınızı paylaşmayı deneyerek sürece dahil olabilirsiniz. Onlara bir sorunu nasıl çözebileceklerini sormak, açıklamalarını dinlerken aktif bir şekilde katılım sağlamanıza yardımcı olabilir. Belki iş arkadaşınızın yaklaşımını benimsemeyeceksiniz. Ancak egzersizin amacı bu değil. Bu, onların bakış açısını anlamanıza yardımcı olacaktır. Ayrıca, etkili bir şekilde dinlemek, empati yeteneğinizi artırabilir ve daha iyi bir öğrenci olmanıza olanak tanır. Farklı sorunlara farklı yaklaşım yöntemlerini görmeye başlayacaksınız. Başkalarını dikkatlice dinleyerek, bilgi ve perspektifinizi artırabilirsiniz.
Bu strateji, sıklıkla kendi hakkında olumsuz düşüncelere kapılan ve felaket senaryolarını sürekli düşünen insanlar için tasarlanmıştır. Felaketleştirme, bilişsel katılığın belirgin bir göstergesidir.
Şöyle bir durumu düşünün: Hiç olumsuz bir deneyim yaşadınız mı ve ardından kendinize başarısız olduğunuzu ve hiçbir şeyi doğru yapamayacağınızı düşünmeye başladınız mı? Bir hata yapmanın sizi işten atılma ve bir daha asla iş bulamama noktasına getireceğini düşünmeye başlayabilirsiniz. Beş saniye içinde beyniniz şu düşünceye yönelebilir: "Ben hep başarısızım ve hayatım boyunca da öyle kalacağım." Bu durumda, düşüncelerinizi yeniden yönlendirmek için bir alıştırma yapabilirsiniz. Ne düşündüğünüze dikkat edin ve zihinsel döngüyü durdurun. Konuyu tamamen farklı bir şeye çevirmek adına adımlar atın.
Bu söylemekten daha kolay olabilir. Ancak bu noktada kendinize yardımcı olmak için ayağa kalkın ve ortamınızı değiştirin. Yürüyüşe çıkabilir, öğle molasını daha erken alabilir veya meslektaşlarınızdan birine gününü nasıl geçirdiğini sormaya gidebilirsiniz. Bu, düşüncelerinizi "duraklatma" düğmesine basma gibi bir şeydir. Beyninize endişeyi durdurması, yönlendirmesi ve başka bir şeye odaklanması için baskı yapmış oluyorsunuz. Bu, bilişsel esneklik eylemi anlamına gelir. Bu pratiği ne kadar çok yaparsanız, o kadar kolaylaşır.
Bu teknik, yöneticilerin çalışanlarla etkileşim kurarken başvurabileceği etkili bir stratejidir. Eğer bir çalışanınız sıkışmış, hayal kırıklığına uğramış veya biraz inatçı hissediyorsa, bu taktiği uygulayabilirsiniz.
Onlara nazik ve anlayışlı bir şekilde "Başka hangi açıdan bakabiliriz?" diye sorun. Bu, onların durumu daha geniş bir perspektiften değerlendirmelerine yardımcı olacaktır. Aynı zamanda diğer bakış açılarını düşünmeye ve alternatif seçeneklere yönelmeye teşvik edecektir. Örneğin, bir çalışan müşteri toplantısının iptal edilmesi nedeniyle üzgünse şunları söyleyebilir: “Müşteri toplantısı iptal oldu ve muhtemelen rakip firmamızla buluşuyorlar. Bu durumu farklı bir fiyatlandırma stratejisi belirlememiz gerektiğini biliyordum."
Yönetici olarak, göreviniz çalışanlarınızı başka olası açıklamalar üzerinde düşünmeye teşvik etmektir. Belki müşteri hastalanmıştır ya da belki bilmedikleri başka bir durum ortaya çıkmıştır.
Birçok farklı alternatif açıklama düşünülebilir. Çalışanlarınızı bu şekilde düşünmeye teşvik etmek, sadece bilişsel esneklik becerilerini değil, aynı zamanda stratejik düşünme yeteneklerini de geliştirecektir.
Enocta Katalog’da yer alan ve bireylere çeşitli avantajlar sunan "Eleştirel Düşünme" eğitimi hem karmaşık sorunları anlama hem de analiz etme yeteneğini güçlendiren eleştirel düşünme becerilerini içerir. Aynı zamanda, farklı bakış açılarına açık olma ve çeşitli çözüm yollarını görebilme yeteneğini artıran bilişsel esneklik becerilerini de kapsar. Bu iki önemli becerinin birleşimi, bireylerin daha etkili ve yaratıcı bir problem çözme yeteneğine sahip olmalarına katkı sağlar.
Teknolojideki yenilikler ve değişen iş ortamları, proje yöneticilerinin rollerini ve hedeflerini dönüştürüyor. Bu dönüşümle birlikte Project Management Institue (PMI), Project Management Professional (PMP) sertifika sınavının içeriğini bu yılın başında değiştirdi.
Öğrenme şeklimizin kişiliğimize, beynimizin çalışma şekline, bulunduğumuz ortama ve kültüre bağlı olduğunu biliyor muydunuz?
Kişisel liderlik, yaşamın her alanında bireysel olarak bir üst noktaya çıkmamızı sağlayan en önemli yeteneklerden. Bu yeteneğin içinde bulunduğumuz dönemde aldığı kritik hal, hayatımızın direksiyonuna nasıl geçeriz gibi birçok soruya yanıt bulduğumuz webinarımızda, Kemal İslamoğlu bizlerle buluştu.
