Genel
İş yerinde sürekli olarak karar verme ve problem çözme konusunda sorunlarla boğuşuyorsanız, kesinlikle yalnız değilsiniz. Yapılan araştırmalara göre, yöneticiler zamanlarının önemli bir bölümünü -ortalama yaklaşık yüzde 40'ını- karar vermek için harcıyor. Daha da kötüsü, zamanın çoğunu iyi kullanamadıklarına inanıyorlar. Kısacası kararlarla o kadar çok mücadele ediyoruz ki buna zorunlu kalmaktan bile yorgun düşüyoruz.
1.200'den fazla küresel iş lideriyle yapılan bir McKinsey anketine göre, verimsiz karar verme, tipik bir Fortune 500 şirketinde, yöneticilerin her yıl 530.000 günlük zamanına mal oluyor, bu da yaklaşık 250 milyon dolarlık yıllık ücrete eşdeğer.
İş dünyası liderleri karar verme becerisini nasıl geliştirebilirler? Ayrıca harcanıp giden zaman ve parayı daha verimli nasıl kullanabilirler? Akıllı karar verme becerisi ve nasıl uygulanacağını merak ediyorsanız bu içerik tam size göre.
Karar verme becerisi, en iyi sonucu elde etmek için bir dizi alternatif arasından en mantıklı çözümü seçmeye yönelik bir yönetim stratejisi ve sürecidir.
Modern yönetim, karar verme becerisi konusunda etkin bir uygulama prosedürlerini içerir. Çalıştıkları zorlu ortamda, her profesyonel veya yönetim düzinelerce yargıda bulunabilir. Örgütsel ve yönetsel eylemlere ya da önceliklere karar vermeleri gerektiğinden bu kişiler için karar verme becerisi yadsınamayacak bir öneme sahiptir. Yönetim kararları çok önemlidir, çünkü bu kararlar sıklıkla ticari faaliyetleri, kurumsal performansı ve kurumsal hedefleri etkiler.
Adım adım karar verme becerisi kullanmak, ilgili bilgileri düzenleyerek ve alternatifleri tanımlayarak daha kasıtlı, üzerinde düşünülmüş kararlar almanıza yardımcı olabilir. Karar verme becerisini etkin bir şekilde kullanarak mümkün olduğunca tatmin edici alternatifi seçme şansınızı artırabilirsiniz.
Amerikalı şair Robert Lee Frost şöyle diyor: "Bir ormanda iki yol vardı ve ben daha az gidilmiş olanı seçtim, tüm farkı yaratan bu oldu." Ancak ne yazık ki özellikle işinizle ilgili bir karar alırken, her karar "Hadi bu yolu izleyelim ve nereye gideceğini görelim" kadar basit değildir. İster küçük bir ekibi yönetin ister büyük bir şirketin başında olun, sizin ya da şirketinizin başarısı, doğru kararlar vermenize ve yanlış kararlardan ders almanıza bağlıdır.
Daha kazançlı kararlar almanıza yardımcı olması için bu karar verme becerisi adımlarını kullanmak iyi bir fikir olabilir:
Karar verme becerisi konusunda bu kararı vermeniz için ihtiyaç duyacağınız gerçekleri edinmeniz gerekir. Kararınızla ilgili olarak şirketinizin nerede başarılı ya da başarısız olduğunu görmek için bir iç değerlendirme yapın. Ayrıca, dış kaynaklardan bilgi taraması yapın. (Araştırmalar, pazar araştırması ve bazı durumlarda ücretli danışman değerlendirmesi)
İhtiyaç duyabileceğiniz bilgiler parmaklarınızın ucunda olduğuna göre probleminize dair olası çözümleri keşfedin. Bir hedefe ulaşmaya çalışırken genellikle birkaç seçenek dikkate alınır.
Örneğin, firmanızın sosyal medya katılımını artırmak istediğini varsayalım. Bu durumda, seçenekleriniz arasında ücretli sosyal medya reklamları gibi organik sosyal medya yöntemi özelinde bir değişiklik veya ikisinin bir kombinasyonu özelinde harekete geçmeniz yer alabilir.
Karar verme becerisi için önemli olan bir nokta da hedeflerin belirlenmesi ve önceliklendirmedir. Genellikle plansız bir hedefin sadece bir dilek olduğu söylenir ama hedefi olmayan bir plan da eşit derecede eksiktir. İşinizi ileriye taşıyabilmek için her ikisine de ihtiyacınız var: İyi tanımlanmış hedefler ve sizi oraya götürecek önceliklendirilmiş açık planlar.
Kötü tanımlanmış hedefler de elbette iyi niyetlidir, ancak çoğu zaman pek yardımcı olmazlar. Sonu düşünerek başlayın ve sonrasında sizi oraya götürmek için gerekli adımları açıklamak adına geriye yönelik plan yapın. Pazarlama hedefleri söz konusu olduğunda da aynı yaklaşımı izleyin. Nereye gitmek istediğinizle başlayın, ardından sizi oraya götürecek adımları planlayın. Harika bir pazarlama planınız olsa bile belirli hedeflerle bağlantılı değilse başarınızı ölçmek ve ihtiyaç duyduğunuzda rotayı düzeltmek oldukça zordur.
Hedef önceliklendirme, hedeflerinizi belirleme, aciliyet, değer ve önemlerine göre organize etme sürecidir. Bu süreç aynı zamanda kaynaklarınızı, zamanınızı ve emeğinizi en çok ihtiyaç duyulan yerlere uygun şekilde ayırmanızı gerektirir. Daha az stresle çok daha iyi üretkenlik sunmanızı sağlar. Zamanınızı hedefleriniz arasında bölmenize yardımcı olduğu için zaman yönetimi becerilerinizi de geliştirebilir. Hedef önceliklendirme, üretkenlik yapbozunun önemli bir parçasıdır. Bu aşamada size yardımcı olacak aşağıdaki önemli ipuçlarına göz atın:
Seçenekleri değerlendirip karşılaştırma yapmak da karar verme becerisini kullanırken ve karar alırken oldukça önemlidir. Pek çok seçenek bulduğunuzda, onların lehindeki ya da aleyhindeki gerçekleri tartın. Bu alanlarda başarıya ulaşmak için geçmişte diğer şirketlerin neler yaptığını inceleyin. Her seçeneğin olası dezavantajlarını belirleyin ve bunları potansiyel faydalarla karşılaştırın.
Belirli bir zaman aralığından sonra kararınıza bakın. Soruna bir çözüm buldunuz mu? Soruya cevap verebilecek nitelikte mi? Hedeflerinize ulaştınız mı?
Bir seçim yapmak için, önce ele alınması gereken soruyu veya sorunu belirlemelisiniz. Kararınızı mümkün olduğunca spesifik yapın. Çözülecek bir sorunu yanlış tanımlarsanız, karar trenini daha istasyondan ayrılmadan raydan atarsınız.
Karar verme, karmaşık ve belirsiz durumlarla, birden fazla paydaşla ve sınırlı kaynaklarla uğraşmak zorunda oldukları için yöneticiler için çok önemli bir beceridir. Ancak doğru kararlar almak her zaman kolay değildir, sistematik ve akılcı bir yaklaşım gerektirir. Bu bölümde, karar seçeneklerinizi yapılandırmak ve değerlendirmek için bazı etkili araçları veya çerçevelerin yanı sıra bunların farklı senaryolarda nasıl uygulanacağını keşfedeceğiz.
Karar verme becerisinde yararlanılan en popüler ve basit araçlardan biri olan SWOT analizi, güçlü ve zayıf yönlerin yanı sıra hem fırsatları hem de tehditleri temsil eder. SWOT analizi, kararınızı etkileyen iç ve dış faktörleri belirlemeniz beraberinde her bir seçeneğin artılarını ve eksilerini karşılaştırmanıza yardımcı olur. Bir SWOT analizi yapmak için her seçenek için dört unsuru listelemek, ardından bunları önem ve etkilerine göre sıralamak gerekir. Bu teknik, yeni bir ürünü piyasaya sürmek, yeni bir pazara girmek veya bir iş modelini değiştirmek gibi önemli stratejik kararlar için kullanışlıdır.
Karar verme becerisi için kullanılan bir diğer araç, herhangi bir kararın olası sonuçlarının ve sonuçlarının grafiksel bir temsili olan karar ağacıdır. Karar ağacı, her seçeneğin alternatiflerini, olasılıklarını ve risklerini görselleştirmenizin yanı sıra her seçeneğin beklenen değerini hesaplamanıza yardımcı olur. Bir karar ağacı oluşturmak için bir seçim yapmanız gereken nokta olan karar düğümü ile başlamanız gerekir. Ardından, olası seçenekleri kollara ayırmanız, her seçeneğe bir olasılık ve bir değer atamanız gerekir. Daha sonra nihai sonuçlar olan son düğümlere ulaşana kadar her seçenek için işlemi tekrarlamanız gerekir. Son aşamada uç düğümlerden geriye doğru çalışmanız ve karar düğümüne ulaşana kadar her dal boyunca olasılıkları ve değerleri çarpmanız gerekir. Beklenen değeri en yüksek olan seçenek optimal olandır. Karar ağacı, yeni bir girişime yatırım yapmak, bir pazarlama kampanyası başlatmak veya bir krizle başa çıkmak gibi belirsiz kararlar için oldukça kullanışlıdır.
Senaryo planlama, kuruluşlar için oldukça değerli bir araçtır. Risk analizi ve senaryo planlaması, öncelikli olarak herhangi bir proje ya da organizasyon üzerinde kalıcı bir etkisi olabilecek potansiyel durumların veya varsayımların belirlenmesi süreciyle başlar. Ekibiniz bir senaryo planladığında, meydana gelen böyle bir senaryonun çeşitli etkilerini veya sonuçlarını analiz edip belirleyebilirler. Kuruluşların belirsizlik yaşadığı anlarda onlara daha fazla çeviklik sağlar. Çok düzeyli acil durum planlaması olarak da değerlendirilebilir. Tahmin edilen riskler gerçekleştiğinde ekiplere değerli ve doğru bilgilere erişim imkânı sağlayarak "oyun planı" uygulamalarına olanak tanır. Bu da ekiplerin projeye ve kuruluşa fayda sağlamalarına ayrıca daha başarılı kararlar almalarına katkıda bulunur.
Proje öngörülebilirliğini ve performansını iyileştirir. Senaryo planlaması aynı zamanda güvenilir ve sürekli verilere dayanır. Doğru tahminler üretmek için varsayımlar, süreçler ve genel proje ilerlemesi üzerinde sık sık denetlenmesini teşvik eder. Ekipler projeleri hakkında daha fazla şey öğrendikçe, proje öngörülebilirliğini geliştirme olasılıkları daha da artar. Öngörülebilirlik geliştikçe de başarılı sağlayıcı uygun eylemlerin hayata geçirilmesi kolaylaşır. Kuruluştaki hem potansiyel risk temalarını hem de sorunlu noktaları tanımlar.
Ekipler eğer çeşitli senaryoları hayata geçirdikten sonra sık şekilde aynı risk veya sonuçlarla karşılaşıyorsa, problem büyük olasılıkla dahili uygulamalardan veya yapılardan kaynaklanmaktadır. Risk senaryosu planı, ekiplerin savunmasız veya etkisiz olan potansiyel alanları belirlemesine yardımcı olabilir. Bu tür bir eylemin kapsayıcı proje ve kurumsal başarıyı ve bireysel proje sağlığını iyileştirmesi muhtemeldir. Ayrıca, ekiplerin etkisiz iç süreçleri değil, riskleri çözmek veya azaltmak için uygun eylemleri seçmesini sağlar.
Uzlaşmacı çatışma stili, özellikle farklı çıkarlara sahip birden çok tarafla uğraşırken yöneticiler için değerli bir araçtır. Uzlaşma, anlaşmayı getirse de her iki tarafın da taviz vermesi anlamına gelir. Bu nedenle her taraf sonuçtan biraz memnun olabilir ancak tamamen tatmin olmaz. Bir uzlaşmada, her bir taraf ilerlemek için aslında arzuladıklarının belirli bir kısmından feragat eder. Çözüm üretildiği için herkes anlık olarak yoluna devam edebilir ama uzun vadede taraflar hoşnutsuzluk duyabilir.
Oysaki iş birliği yapmak, her iki tarafın da bütünsel anlamda ihtiyaçlarını karşılaması anlamına gelir. Çatışmayı yönetmek için uzlaşma yöntemini kullanmak aşağıdaki durumlarda uygun olabilir:
Bir yöneticiyseniz tüm organizasyonu etkileyecek önemli kararlar almanız gerekebilir. Hangi projelere teklif verileceği, bir projeyi kimin yönetmesi gerektiği veya bir müşteriye ne sunması gerektiği gibi konularda karar verme becerileriniz, başarılı bir iş kurmada önemlidir. Seçtiğiniz yol, şirketinizin hedeflerine ulaşma becerisini doğrudan etkiler. Etkili karar verme, bazı insanlar için doğuştan gelen bir yetenek gibi görünebilir. Ancak çoğumuz için bu, öğrenmemiz gereken bir beceridir. Bu bölümde, karar vermeyi tanımlıyoruz ve üç adımda karar verme becerisi konusunda nasıl gelişim sağlanabileceğine değiniyoruz.
Bilinçli farkındalık, zihnin hem uyanık hem de çevresinin farkında olduğu ikili bir varlık halidir. Klasik ve bilinen örnekte olduğu gibi, bir kare aslında her zaman bir dikdörtgendir, ancak bir dikdörtgen her zaman bir kare değildir, bir zihin bilinçli olarak farkında olabilir ama aynı zamanda bilinçli olmadan farkında olamaz. Bunu anladığımızda, biraz daha genişletebiliriz: Bilinçli farkındalık, farkında olduğumuzun veya bilinçli olarak farkında olduğumuzun farkında olma durumudur. Başka bir deyişle, bu iki durum bir kez birleştiğinde, zihin aynı zamanda farkındalığın farkında olma yeteneğine de ulaşabilir, bu da bilinçli farkındalık veya gerçek bilinç dediğimiz şeyle sonuçlanır.
Durumları analiz etmeyi öğrenmek ya da problem çözme becerilerini geliştirmek hayatın tüm yönleri için geçerlidir. İşyeri söz konusu olduğunda, işverenler sizin hızlı düşünebildiğinizi, karmaşık sorunları çözebildiğinizi ve rasyonel kararlar almak ve bir sonraki adımınızı düşünmek için bilgi toplayabildiğinizi bilmek isterler. Analitik olmak bize bir konu hakkında derinlemesine bilgi sağlamasının yanında daha rasyonel kararlar almamıza da yardımcı olduğundan bu beceriye sahip olmak işyerinde faydalı olabilir. İşverenler, yalnızca bilgi toplayabildiğinizi değil, aynı zamanda onu ifade edebileceğinizi ve karmaşık sorunları çözebileceğinizi bilmek isterler. İşte analitik becerilerinizi geliştirmenin birkaç basit yolu:
Kendinizi riske attığınızı, bir engeli ya da aksiliği aştığınızı her gördüğünüzde, bunu yapma becerinize olan güveninizi geliştirirsiniz. Bu da başarısızlık korkunuzun üstesinden gelmenize yardımcı olur. Risk alarak kendinize öğrenme, büyüme, sınırlarınızı test etme ve neler yapabileceğinizi görme fırsatı vermiş olursunuz.
Uzman bir problem çözücü olmak, karar verme becerisi geliştirmek ve çok daha akıllı kararlar almaya başlamak için Enocta Katalog’ta yer alan eğitimimizden faydalanabilirsiniz.
Teknolojideki yenilikler ve değişen iş ortamları, proje yöneticilerinin rollerini ve hedeflerini dönüştürüyor. Bu dönüşümle birlikte Project Management Institue (PMI), Project Management Professional (PMP) sertifika sınavının içeriğini bu yılın başında değiştirdi.
Öğrenme şeklimizin kişiliğimize, beynimizin çalışma şekline, bulunduğumuz ortama ve kültüre bağlı olduğunu biliyor muydunuz?
Kişisel liderlik, yaşamın her alanında bireysel olarak bir üst noktaya çıkmamızı sağlayan en önemli yeteneklerden. Bu yeteneğin içinde bulunduğumuz dönemde aldığı kritik hal, hayatımızın direksiyonuna nasıl geçeriz gibi birçok soruya yanıt bulduğumuz webinarımızda, Kemal İslamoğlu bizlerle buluştu.
